-Μπαμπά! Τι είναι χρήμα;
-Τι είναι χρήμα Πωλ; Χρήμα;
-Ναι, τι είναι χρήμα;
-Χρυσός, και ασήμι, και χαλκός. Γκινέες, σελίνια, μισόπεννες. Αυτά ξέρεις τι είναι;
-Ω, ναι, ξέρω τι είναι. Δεν εννοώ αυτό μπαμπά. Εννοώ, τι είναι χρήμα εν τέλει;
Ο μικρός Paul Dombey, Dombey και Υιός, του  Charles Dickens (1848)

Προσθήκη νέου σχολίου

Ο όρος «προχωρημένο» προϋποθέτει τη ύπαρξη ενός κριτηρίου επιτυχίας (ή αποτυχίας). Π.χ., μια μηχανή εσωτερικής καύσης μετατρέπει την χημική ενέργεια μέσω καύσης σε κινητική. Άρα η πιο «προχωρημένη» μηχανή μπορεί να είναι εκείνη που λειτουργεί με την μικρότερη κατανάλωση καυσίμου, ή με τις μικρότερες εκπομπές ρύπων, ή που αποδίδει την μεγαλύτερη ιπποδύναμη, ή που υφίσταται τις λιγότερες αστοχίες, ή όλα τα παραπάνω μαζί κοκ. Το βρετανικό τραπεζικό σύστημα ήταν αναμφίβολα ένα από τα πιο πολύπλοκα, αλλά πρέπει να ορίσουμε με πιο κριτήριο θα το χαρακτηρίσουμε ως το πιο «προχωρημένο».
Γενικότερα, δεν έχω διαπιστώσει την ύπαρξη κάποιας «επιστημονικής» θεμελίωσης της τραπεζικής θεωρίας ή πρακτικής, με την έννοια της σύνδεσής της με την εμπειρική παρατήρηση και την διατύπωση νόμων γενική ισχύος. Υπάρχει βεβαίως μια τεχνική πολυπλοκότητα -- και παρεμπιπτόντως τεχνογνωσία -- όμως δεν αποτελεί προϊόν ανάγκης όπως στις επιστήμες (όταν μελετούν πολύπλοκα συστήματα), αλλά προϊόν εκούσιας επιλογής που προκύπτει από άλλα κίνητρα.

Τέλος, για τον «νεοφιλελευθερισμό»: μπορεί να έγινε γνωστός υπό αυτό το όνομα αρκετά πρόσφατα λόγω του Milton Friedman (M. Friedman, "Neo-liberalism and its prospects", 1951), όμως οι ιδέες του ήταν πολύ παλαιότερες. Το παραπάνω κείμενο δεν αναφέρεται ονομαστικά σε ιδιωτικοποιήσεις, διότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο. Οι μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις δεν ήταν ακόμη στον ορίζοντα, καθώς πολλές υποδομές ήταν ιδιωτικές. Π.χ. στην Ελλάδα η ΔΕΗ κρατικοποίησε τις εκατοντάδες ιδιωτικών ηλεκτροπαραγωγών μόνον από το 1950. Ιδιωτικής εκμετάλλευσης ήταν επίσης οι σιδηρόδρομοι (ΣΠΑΠ, ΣΒΔΕ κ.ά.), οι τηλεπικοινωνίες (ΑΕΤΕ, Eastern Telegraph), κλπ. Παρόμοια ισχύουν και για άλλες χώρες της εποχής τηρουμένων των αναλογιών. Το κείμενο δηλαδή απλώς δεν είχε νόημα να αναφερθεί σε ιδιωτικοποιήσεις. Αυτές εξυπακούονταν...